18 Dywizja Piechoty

Tablica 18 Pułku Artylerii Lekkiej

Tablica 18 Pułku Artylerii Lekkiej

W czerwcu 1970 roku w środowisku kombatantów pojawiła się inicjatywa wmurowania w kościele w Andrzejewie tablicy upamiętniającej poległych żołnierzy 18 palu. Zezwolenia ze strony władz państwowych i kościelnych uzyskano odpowiednio w październiku 1971 i w kwietniu 1972 roku. Marmurowa tablica została wykonana na zlecenie Władysława Płoskiego w zakładzie kamieniarskim w Warszawie. Poświęcił ją ksiądz proboszcz Bolesław Kozłowski podczas nabożeństwa 24 września 1972 roku. Kazanie głosił ks. kan. dr Józef Wiśniewolski, który we wrześniu 1939 roku był wikarym w Andrzejewie.

Dalsza część uroczystości miała miejsce na cmentarzu, przy mogile żołnierzy 18 DP, gdzie delegacje: 18 palu, pułków piechoty i dowództwa dywizji złożyły kwiaty. Nie zabrakło też okolicznościowych przemówień, głos zabrał między innymi ostatni dowódca 18 palu ppłk Witold Sztark, który w niespełna miesiąc później w liście skierowanym do księdza proboszcza Bolesława Kozłowskiego napisał: „Wielebny Księże Proboszczu! Wyjazd do Andrzejewa w dniu 24 września 1972 roku na zawsze zachowam w swojej pamięci. Celebrowane z takim pietyzmem przez Wielebnego Księdza Proboszcza w asyście licznych księży, uroczystości związane z poświęceniem tablicy pamiątkowej naszego Pułku i nabożeństwo żałobne za poległych towarzyszy broni, głęboko wzruszyły nie tylko mnie i starych żołnierzy września. Liczne rzesze okolicznych, jakże patriotycznych, prawdziwie polskich mieszkańców, nie kryły swego wzruszenia. W wielu oczach widzieliśmy kręcące się łzy. Cieszę się ogromnie, że wreszcie po 33 latach można było uczcić poległych bohaterów i odświeżyć w pamięci żyjących dawno minione chwile”.

Uroczystości zapadły w pamięć szczególnie członkom rodzin poległych żołnierzy. Maria Karpińska, wdowa po zmarłym 14 września 1939 roku kapitanie dyplomowanym Kazimierzu Karpińskim, w liście do księdza proboszcza pisała: „Uroczyste modły w kościele, kazanie i przemówienia, utkwiły nam głęboko w sercu i pamięci. Możliwość ujrzenia miejsca, gdzie mój małżonek oddał ducha Bogu i miejsca jego wiecznego spoczynku zawdzięczamy Wielebnemu Księdzu Proboszczowi”.

Tablica upamiętniająca żołnierzy 18 Pułku Artylerii Lekkiej
poległych w walkach z Niemcami w 1939 roku

Powyższy tekst to fragment publikacji „Pamiętamy i chcemy pamiętać” wydanej z okazji 78 rocznicy bitwy pod Andrzejewem i Łętownicą.


Bibliografia:

  1. Archiwum Parafialne w Andrzejewie
  2. Władysław Wujcik, Mauzoleum poległych żołnierzy 18 dywizji piechoty, Rocznik Mazowiecki, t. 9, 1987, s. 341 -358.

Damian Jasko

Prezes Towarzystwa Rozwoju Ziemi Andrzejewskiej. Pasjonat historii lokalnej i nie tylko.