201 Pułk Piechoty

Wizny Dziennik Polowy: Paproć i Pęchratka 1920

Kadr z filmu Stowarzyszenia Wizna 1939 "Paproć i Pęchratka 1920 – jak odkryliśmy bolszewicką zbrodnię..."

W 1920 r. Polacy stanęli na wysokości zadania, okazali swoją determinację i obronili ojczyznę przed bolszewickim najeźdźcą. W ostatecznym rozrachunku okazało się, że każda z wielu bitew i bojów miała też realny wpływ na bezpieczeństwo Europy. Członkowie stowarzyszenia “Wizna 1939” wyruszają na pole boju pod Paprocią i Pęchratką, gdzie heroizm ochotników z 201. Pułku Piechoty okazał się kluczowy dla zabezpieczenia wojsk operacyjnych przed wycofaniem. Jaka tragedia wydarzyła się ponad sto

201 Pułk Piechoty

Z historii 201 pułku piechoty – podsumowanie udziału w walkach odwrotowych

Generał Józef Haller na froncie. Źródło: Tygodnik Ilustrowany, nr 33, 14 sierpnia 1920r.

Odziały, którym po bitwie pod Paprocią i Pęchratką udało się wydostać z okrążenia, ominęły od północy Ostrów, posuwając się wzdłuż szosy do Wyszkowa, dotarły w rejon Dybek. W ciągu następnego dnia 201 pp nie miał kontaktu z nieprzyjacielem, czas poświęcono na porządkowanie oddziałów. Po klęsce z 4 sierpnia wśród żołnierzy dominował nastrój przygnębienia. O tym, w jakim stanie mogły być niektóre oddziały, świadczy raport bojowy 11 kompanii z dnia 6 sierpnia: z 219

201 Pułk Piechoty

Z historii 201 pułku piechoty – bitwa pod Paprocią i Pęchratką

Zmiany położenia Dywizji Ochotniczej 4 sierpnia 1920 r. Fragment: Mapa 1 Armii Nr 3 Położenie dn. 2 sierpnia. Źródło: Bitwa warszawska – Tom I. Bitwa nad Bugiem, Atlas map – Teka 1. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1935

Po walkach rejonie Jabłonki Kościelnej Dywizja Ochotnicza rozpoczęła odwrót później niż pozostałe oddziały z grupy generała Żeligowskiego. Według wydawanych przez mjr. Sieranta rozkazów oddziały miał wyruszyć spod Osowca około czwartej nad ranem 4 sierpnia i udać się w kierunku Nowego Borku, dalej przez Srebrną na Paproć Małą. Po dojściu do tej wsi ochotnicy starli się z oddziałami 33 Dywizji Strzelców. Między Srebrną a Paprocią Dużą walczyła kompania suwalska

201 Pułk Piechoty

Z historii 201 pułku piechoty – od Łap do Paproci

Zmiany położenie Dywizji Ochotniczej 2 sierpnia 1920 r. Fragment: Mapa 1 Armii Nr 3 Położenie dn. 2 sierpnia. Źródło: Bitwa warszawska - Tom I. Bitwa nad Bugiem, Atlas map - Teka 1. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1935

W czasie walk odwrotowych wzdłuż linii kolejowej oddziały ochotnicze wspierane były przez pociąg pancerny. O jego ważnej roli świadczą wspomnienia Jędrzeja Giertycha, którego oddział zaatakowany z różnych stron przez piechotę i kawalerię nieprzyjaciela, rzucił się do panicznej ucieczki. – Zostaliśmy nagle zelektryzowani przez przenikliwy gwizd. Poprzez ciemności dojrzeliśmy w stronie, skąd ten gwizd było słychać, pióropusz białej pary. Okazało się, że biegniemy w stronę toru kolejowego, który zagradza

201 Pułk Piechoty

Z historii 201 pułku piechoty – pierwsze walki: Łapy i Suraż

Poseł Stanisław Thugutt jako ochotnik 201 pułku piechoty zrezygnował z możliwości otrzymania stopnia oficerskiego, ciężko ranny w walce pod Surażem. Zdjęcie pochodzi ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego.

Ostatnie oddziały 201 pułku piechoty przybył do Łap w nocy z 27 na 28 lipca 1920 roku. W tym czasie 1 Armia, z Grupy gen. Lucjana Żeligowskiego, walczyła na wschód od Narwi, z zamiarem przeprawienia się na jej lewy brzeg. W dowództwie istniało przekonanie o konieczności utrzymania ze względów politycznych i taktycznych Białegostoku. W myśl rozkazu jeśli oddziały polskie wycofałyby się z tego miasta, należało je ponownie odzyskać. Do tego celu chciano wykorzystać

201 Pułk Piechoty

Z historii 201 pułku piechoty – wyjazd na front

„Tłum ochotników na dworcu Petersburskim w oczekiwaniu na odjazd. Wśród bohaterskich szeregowców publiczność i delegatki instytucji obdarzają odjeżdżających darami i upominkami”. Zdjęcie i opis do niego pochodzą z: Tygodnik Ilustrowany, nr 32, 7 sierpnia 1920.

22 lipca 201 pp wszedł w skład Dywizji Ochotniczej, dowodzonej przez płk. Włodzimierza Zagórskiego, i stanowił główną jej siłę. 26 lipca wraz z całą Dywizją przeszedł pod rozkazy 1 Armii i został wysłany na front. W tym dniu rozpoczęło się wagonowanie oddziałów. W myśl wydanych dyspozycji III batalion wraz z kompanią suwalską miał wyruszyć o godzinie dwunastej z dworca Jabłonna. W Warszawie do oddziału dołączyło dowództwo pułku. Z tego względu

201 Pułk Piechoty

Z historii 201 pułku piechoty – obsada personalna w lipcu 1920 roku

Na pierwszym planie pułkownik Adam Koc pierwszy dowódca 201 pułku piechoty. Zdjęcie pochodzi ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego.

Na podstawie rozkazu Dowództwa Okręgu Generalnego Warszawa z dnia 21 lipca 1920 roku dowódcą pierwszego ochotniczego pułku piechoty został podpułkownik Adam Koc. Przed I wojną światową studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Należał do Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckiego, organizował POW na terenie Warszawy. Wiosną 1915 roku przedostał się do Austrii i wstąpił do I Brygady Legionów. W chwili nominacji na dowódcę pułku pracował w Oddziale II Sztabu Generalnego. Zdaniem autora