Ludzie

Ksiądz Konstanty Penkala więzień obozu w Dachau

Ks. Konstanty Penkala w gronie najbliższych w rodzinnym Olszewie

29 kwietnia to Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego w czasie II wojny światowej. Z tej okazji przedstawiamy sylwetkę kapłana pochodzącego z naszej parafii, który został zamordowany w KL Dachau.

Konstanty Penkala urodził się w Olszewie (pow. ostrowski) dnia 11 marca 1896 r. Rodzicami jego byli Aleksander i Aleksandra Penkalowie. Niestety tylko niecałe trzy lata cieszył się matczyną opieką, bo Aleksandra w lutym 1899 roku zmarła wydając na świat jego brata Juliana. Ojciec ożenił się ponownie i od tej pory serdeczną opiekę nad nim sprawowała druga jego żona Emilia.

Konstanty postanowił kształcić się na księdza podobnie jak jego o dwa lata młodszy, stryjeczny brat i sąsiad z Olszewa Teofil Bolesław Penkala. W roku 1909 rozpoczął naukę w gimnazjum im. gen. Wasilewskiego w Warszawie i po jego ukończeniu w 1913 r. poszedł do niższego, a potem Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku. Czas nauki w seminarium przypadał na lata I wojny światowej. Panował wówczas straszny głód, dlatego Emilia piekła chleb, kroiła na plasterki, suszyła i w worku przesyłała Konstantemu suchary, aby nie umarł z głodu.

20 czerwca 1920 r. odprawił mszę prymicyjną w kościele w Andrzejewie. Niestety nie była do dla księdza Konstantego całkiem radosna uroczystość, ponieważ zabrakło na niej jego ojca Aleksandra, który zmarł dnia 4 kwietnia 1920 r., a więc zaledwie dwa miesiące wcześniej. Po uroczystościach kościelnych, wśród dużej ilości zaproszonych gości znaleźli się także klerycy: Jego brat stryjeczny Teofil Bolesław Penkala i przyszły Kardynał Polski Stefan Wyszyński.

Konstanty był zdolnym i energicznym kapłanem. W roku 1925 zdał egzamin wikariuszowski drugiego stopnia. W ciągu kilkunastu lat wykazał się wielkim zaangażowaniem w służbie wiernym, był m.in. kapelanem Wojska Polskiego, wikariuszem i prefektem w szkołach powszechnych w Kole, Słupcy, Lubaniu i Kaliszu, w którym był także notariuszem trybunału Sądu Biskupiego, a przez przeszło 10 lat proboszczem dwóch parafii najpierw w Dobrosłowie a potem w Kościelcu Kaliskim.

Życie Konstantego przynosiło wiele sukcesów, ale było też naznaczone wczesnymi stratami najbliższych – w dzieciństwie matki, a tuż przed prymicją także ojca. Jednakże najgorsze doświadczenia dopiero miały przyjść z wybuchem II wojny światowej.

Dnia 6.10.1941 r. do parafii Kościelec Kaliski, gdzie był proboszczem przybyli Niemcy, aresztowali księdza Konstantego i wywieźli do obozu przejściowego w Konstantynowie, a następnie dnia 30.10.1941 r. przetransportowali do obozu koncentracyjnego w Dachau. Został więźniem o numerze 28127.

Mieszkanie księdza na plebanii zostało przekazane rodzinie niemieckiej, która jego bogaty księgozbiór uznała za bezwartościowy i spaliła.

Życie tego mądrego, pracowitego i oddanego parafianom 46-letniego kapłana skończyło się Jego tragiczną śmiercią dnia 12.02.1942 r. po czteromiesięcznym pobycie w obozie koncentracyjnym KL Dachau.

Obrazek prymicyjny księdza Konstantego Penkali
Obrazek prymicyjny księdza Konstantego Penkali
Obrazek prymicyjny księdza Konstantego Penkali
Obrazek prymicyjny księdza Konstantego Penkali
Ksiądz Konstanty Penkala
Ksiądz Konstanty Penkala

Powyższy tekst stanowi fragment powstającej książki poświęconej głównie rodzinom Iwanowskich i Penkalów.

Zdjęcie w nagłówku: Ksiądz Konstanty Penkala w gronie najbliższych w rodzinnym Olszewie

Sylwia Wolska

Mieszka w Warszawie, rodzinnie związana jest z Olszewem, aktualnie pracuje nad książką poświęconą głównie rodzinom Iwanowskich i Penkalów.