Książki

A. Dobroński, Ziemia Ostrowska do 1914 roku, Ostrów Mazowiecka 2021

Fragment okładki książki "Ziemia Ostrowska do 1914 roku"

11 czerwca na placu przed Starą Elektrownią w Ostrowi Mazowieckiej odbyła się promocja najnowszej książki profesora Adama Czesława Dobrońskiego “Ziemia Ostrowska do 1914 roku”. Publikacja została wydana przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Ostrowi Mazowieckiej przy wsparciu finansowym Burmistrza Miasta i Starosty Ostrowskiego. Książka składa się z trzech części, uzupełnieniem liczącego ponad trzysta pięćdziesiąt stron tekstu jest wkładka ze zdjęciami i skanami materiałów zebranych przez Jana Dobrońskiego. W słowie wstępnym czytamy:

Część I zawiera przegląd trzynastu gmin – dwanaście z powiatu ostrowskiego utworzonego w 1866 roku i gminy Stary Lubotyń, która jest obecnie w naszym powiecie. Tym tłumaczy się tytuł Ziemia Ostrowska. Wiemy dobrze, że takiej nie było na mapach, ale to pojęcie funkcjonuje ponad podziałami administracyjnymi, jest szersze, może nieco sentymentalne. Opisane zostały gminy puszczańskie i drobnoszlacheckie, peryferyjne i podmiejskie, z miasteczkami i chłopskie. Trzeba tu dodać, że każda gmina miała swoje cechy charakterystyczne, natomiast nie wszystkie doczekały się własnych, pełnych monografii.

W części II autor starał się ukazać ważne problemy powiatu ostrowskiego. Drugiego co do znaczenia w ówczesnej guberni łomżyńskiej, zróżnicowanego wewnętrznie, z szansami na szybsze odrabianie zaległości gospodarczych, także kulturowych, nawet cywilizacyjnych. Czy te szanse zostały wykorzystane w warunkach władzy zaborczej? Na ile zachodzące zmiany zależne były od mieszkańców i ich liderów? A pamiętajmy, że był to okres represji popowstaniowych, pouwłaszczeniowy, czas przełomowych zmian społecznych, narastających nowych niepokojów.

Część III zawiera podobne pytania, ale w odniesieniu do samej Ostrowi.

Dużo zamieszczonych w omawianej książce informacji zostało zaczerpniętych z prasy z przełomu XIX i XX wieku, część odnosi się bezpośrednio do Andrzejewa. Dzięki takiemu posunięciu można było zdaniem autora ”… zajrzeć do domów, świątyń i zakładów pracy, popatrzeć co dzieje się na rynku, spotkać bardzo ciekawych ludzi. Jednym słowem zaznajomić się z przejawami życia codziennego”. Dobrym przykładem, tekstu opisującego codzienne życie mieszkańców powiatu ostrowskiego na początku XX wieku, jest obszernie cytowany artykuł z “Zorzy”opisujący parafię Andrzejewo. Inne krótkie teksty opisujące życie codzienne mieszkańców Andrzejewa pochodzą głównie z czasopisma “Echa Płockie i Łomżyńskie”. Autor i wydawcy książki zapowiadają wydanie kolejnego tomu, w który przedstawione zostaną dzieje Ziemi Ostrowskiej w okresie I wojny światowej i powojnia.

Okładka książki "Ziemia Ostrowska do 1914 roku"
Okładka książki “Ziemia Ostrowska do 1914 roku”

Damian Jasko

Prezes Towarzystwa Rozwoju Ziemi Andrzejewskiej. Pasjonat historii lokalnej i nie tylko.